Wstajesz niewyspany lub w ciągu dnia brakuje Ci energii? Oczy Ci się kleją, a Ty masz jeszcze sporo do zrobienia? Wydaje Ci się, że jedyne, co może Cię uratować w takich sytuacjach to filiżanka gorącej kawy? Albo, co gorsza, puszka niezdrowego napoju energetycznego? Następnym razem sięgnij po naturalne “energetyki”, które nie tylko Cię pobudzą, ale także korzystnie wpłyną na zdrowie. Co może dla Ciebie zrobić Matka Natura?

Kawa – czy to źródło energii dla każdego?

Małe espresso, szklanka cappuccino czy duże latte macchiato – każda kawa to świetny zastrzyk energii. Kofeina zawarta w kawie pomaga się obudzić i pobudzić organizm do działania. Pita z umiarem może przynieść wiele dobrego dla organizmu. Pomaga przyspieszyć metabolizm, zmniejsza ryzyko udaru mózgu oraz zawału serca. Uważać na nią powinny osoby, którym dokucza zgaga, nadkwasota czy wrzody żołądka. Mocna kawa nie jest też wskazana dla osób z nadciśnieniem ani kobiet w ciąży i karmiących. Jest wiele jednostek chorobowych, przy których spożycie kawy nie jest najlepszym pomysłem. Warto wtedy sięgnąć po jej zdrowe alternatywy, które w podobny sposób dodają energii i pobudzają do działania.

Jakie naturalne napoje wybrać zamiast kawy?

Pijesz za dużo kawy lub musisz jej unikać ze względu na problemy zdrowotne? Nie lubisz jej smaku lub zapachu? Możesz sięgnąć po jej zdrowsze alternatywy, które w naturalny sposób dodadzą Ci energii, a także pozytywnie wpłyną na zdrowie i wygląd skóry. Wśród naturalnych “energetyków” znajdziesz:

Zielona herbata

To świetna alternatywa dla kawy, już od początku dnia. Zawarta w niej kofeina, a także teofilina i ksantyna świetnie pobudzają do działania, orzeźwiają i dodają energii do dalszego działania.

Parzenie zielonej herbaty w temperaturze 60-80 stopni pozwala otrzymać napar o właściwościach pobudzających, zawierający około 2-3 razy mniej kofeiny niż kawa, zaś wrzątek wydobywa z niej goryczkę i zabija właściwości. Zielona herbata zapewnia łagodniejsze działanie niż kawa, ale za to na dłużej. Można ją parzyć wielokrotnie, a jej kolejne parzenie zapewni łagodniejszy efekt – uspokajający i odprężający.

Zielona herbata dostarcza organizmowi witaminę C, K i E, a także jest bogatym źródłem polifenoli, w tym katechin. Dzięki temu jest silnym przeciwutleniaczem i wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Jej regularne spożycie może przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu oraz zmniejszyć ryzyko chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2. Pomaga zadbać o zdrową sylwetkę oraz chroni przed demencją. Osoby, które piją zieloną herbatę, mają ładniejszy wygląd skóry. Dodatkowo, obecna w niej L-teanina działa relaksująco i redukuje stres. Sprawia to, że pobudzenie po zielonej herbacie jest zrównoważone i nie powoduje uczucia rozdrażnienia i niepokoju, jak to bywa po nadmiarze kawy.

Yerba mate

Yerba mate to napar przygotowany z suszonych liści ostrokrzewu paragwajskiego. Jest szczególnie popularny w krajach Ameryki Południowej. Dostarcza do organizmu minerały takie jak potas i magnez, witaminy z grupy B i A oraz polifenole i flawonoidy. Dzięki obecności kofeiny oraz alkaloidów purynowych takich jak teobromina i teofilina ma właściwości pobudzające. Pita regularnie poprawia pamięć i koncentrację,  a także wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu LDL we krwi. Badania udowodniły, że świetnie wspomaga regenerację organizmu i korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy, a także zmniejsza stres oksydacyjny.

Tradycyjnie yerba mate pije się ze specjalnego naczynia zrobionego z suszonej tykwy przez metalową rurkę nazywaną bombillą. Liście ostrokrzewu zalewa się wodą – najlepiej w temp. 70-80 stopni, nawet kilkukrotnie. A im więcej razy jest zalewana, tym lepiej smakuje niż przy pierwszym zaparzeniu.

Woda z imbirem i cytryną

Szklanka wody z korzeniem imbiru i cytryną nie zawiera kofeiny, ale może działać pobudzająco na organizm, a także wspierać koncentrację. Imbir działa rozgrzewająco, a także pobudza krążenie, dzięki czemu organizm ma więcej energii. Cytryna natomiast dostarcza organizmowi witaminę C, wspiera odporność, a także może obniżać poziom zmęczenia. Naturalne olejki eteryczne występujące zarówno w imbirze jak i cytrynie mają właściwości odświeżające i pobudzające, dlatego szklanka wody z ich dodatkiem wypijana regularnie może być świetną alternatywą kawy.

Napój ten jest świetnym, łatwym w przygotowaniu i w pełni naturalnym sposobem na poprawę koncentracji i delikatne pobudzenie organizmowi, więc warto pić go regularnie.

Guarana

Pochodzące z Ameryki Południowej naturalne źródło kofeiny. Uznaje się ją za jeden z najbardziej charakterystycznych i skutecznych „stymulantów”, który ceniony jest zarówno za właściwości pobudzające, jak i korzystny wpływ na metabolizm. Guarana zawiera więcej kofeiny niż wiele odmian kawy, co wskazuje na jej silne działanie pobudzające. Oprócz niej w skład guarany wchodzi teobromina, teofilina, polifenole i saponiny. Kombinacja tych związków sprawia, że guarana jest postrzegana jako lepsze źródło kofeiny niż sama kawa.

Spożycie guarany stawia na nogi, wpływa na lepszą pamięć i koncentrację, dlatego jest bardzo popularnym składnikiem napojów energetycznych. Jej regularne spożywanie może zapobiegać chronicznemu zmęczeniu, a także wspomagać wydolność fizyczną, wspierać układ pokarmowy oraz pracę układu krwionośnego. Wpływa też na zwiększenie poziomu dopaminy w mózgu, a co za tym idzie – poprawę nastroju. Badania naukowe wskazują również, że spożycie guarany może wpływać na przyspieszenie tempa przemiany materii, a co za tym idzie wspomaganie procesu odchudzania. Warto jednak zaznaczyć, że w procesie spalania główne skrzypce będzie pełnić odpowiednia dieta i aktywność fizyczna.

Guarana dostępna jest zarówno w formie proszku, napojów energetycznych jak i kapsułek/tabletek, dzięki czemu z łatwością można spożyć ją z pożywieniem, np. jako dodatek do koktajli. Wybierz jednak ten produkt w zdrowej wersji – unikaj przepełnionych chemicznymi składnikami napojów energetycznych.

Guarana ma sporo zalet, jednak ze względu na dużą ilość kofeiny nie jest zalecana dla wszystkich. Kobiety w ciąży, karmiące, osoby mające problem z nadciśnieniem, chorobami serca czy problemami żołądkowymi nie powinny jej spożywać. Spożycie jej w nadmiernych ilościach może wpływać negatywnie na organizm – może prowadzić do bólu głowy, podrażnienia żołądka, bezsenności czy przyspieszonego bicia serca. Jeśli jednak nie ma przeciwwskazań zdrowotnych, a jej spożycie odbywa się w umiarkowanych ilościach to może być dobrym, naturalnym sposobem na zwiększenie energii i koncentracji.

Surowe kakao

Naturalne, surowe kakao (niepoddane wysokiej temperaturze większej niż 40 st. C) to świetna alternatywa dla kawy, chociaż zawiera znacznie mniejsze ilości kofeiny niż kawa czy herbata. Jedna łyżka kakao zawiera około 5-10 mg kofeiny, podczas gdy filiżanka kawy może mieć około 80 – 120 mg.

Oprócz kofeiny zawiera również teobrominę, która delikatnie pobudza organizm, jednak znacznie wolniej niż kofeina. Powoduje to, że zapewnia dłużej utrzymujące się uczucie energii. Teobromina rozszerza naczynia krwionośne i wspomaga dotlenienie organizmu, mając pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu krążenia. Czyste kakao dodatkowo dostarcza organizmowi przeciwutleniacze (21 razy więcej niż w słynącej z przeciwutleniaczy zielonej herbacie!), minerały (magnez i żelazo), które wspierają pracę mięśni i wzmacniają pamięć i koncentrację.

Surowe ziarna można stosować jako zdrową, energetyzującą przekąskę, a naturalne kakao można z powodzeniem dodać do koktajlu, jogurtu czy twarożku, urozmaicając przy tym codzienną dietę.

Dlaczego nie “energetyki”?

Napoje energetyzujące to w myśl ustawy każdy napój z dodatkiem kofeiny lub tauryny, który w swoim składzie zawiera kofeinę w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nim naturalnie.Dodatkowo w skład takich produktów znajdują się m.in. witaminy z grupy B, L-karnityna, glukonolakton, guarana, korzeń żeń-szenia lub inne, często sztuczne dodatki. Zawartość tego typu składników nie jest regulowana przez prawo konsumenta, stąd mogą być dodawane w ilościach znacznie przekraczających dzienne zalecane spożycie.Producenci w ten sposób narażają bezpieczeństwo i zdrowie osób, które je spożywają. Dodatkowo w napojach energetycznych znajdziemy dużą dawkę węglowodanów, w tym głównie cukrów prostych, których nadmierne spożycie może mieć negatywny wpływ na organizm i prowadzić do wielu chorób cywilizacyjnych – w tym cukrzycy, nadciśnienia tętniczego czy nadwagi i otyłości.

Wysokie spożycie napojów energetycznych może powodować wzrost ciśnienia krwi oraz poziomu glukozy. Wraz ze wzrostem ich spożycia mogą nasilać się lub pojawiać dodatkowe objawy jak: ból głowy, brzucha, w klatce piersiowej, nadmierne pobudzenie czy uczucie niepokoju. Dodatkowo mogą wystąpić zaburzenia snu, a także zaburzenia poziom wapnia w organizmie.

W trosce o zdrowie warto wyeliminować napoje energetyczne ze swojej diety i wybrać te zdrowsze alternatywy, które będą miały podobne działanie.

Codzienna dieta a przypływ energii

Brak energii, ospałość i zmęczenie to dolegliwości, które mogą wynikać z wielu czynników. Jednym z głównych powodów może być nieodpowiednia dieta, która jest uboga w składniki odżywcze, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dieta, która jest uboga w białko, zdrowe tłuszcze, mikroelementy, błonnik pokarmowy, zaś bogata w żywność przetworzoną i cukry proste skutkuje uczuciem senności i brakiem energii oraz motywacji do działania. Dodatkowo na codzienny przypływ energii negatywny wpływ ma ciągły stres, odwodnienie, brak snu czy aktywności fizycznej.

To codzienne żywienie odgrywa bardzo ważną rolę w regulacji poziomu energii. Spożywanie produktów bogatych w węglowodany złożone, pełnowartościowe białko i zdrowe tłuszcze zapewnia długotrwałe uwalnianie energii. Skutkuje to brakiem nagłych spadków energii i sił w ciągu dnia. Spożycie węglowodanów złożonych (w postaci pełnoziarnistych produktów) oraz białka pochodzącego z jaj, ryb i roślin strączkowych pomaga utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi. Dodatkowo niesamowicie ważne jest regularne spożywanie posiłków. Włączenie do diety warzyw i owoców bogatych w witaminy i minerały może pomóc w naturalnym zwiększeniu energii.

Podsumowanie

Kawa to z pewnością najczęściej wybierany napój, po który sięgamy w chwilach zmęczenia, braku energii i sił do działania. Kofeina w niej zawarta pomaga się obudzić i odzyskać siły. Jednak do swojej codzienności warto włączyć również produkty, które w naturalny sposób będą pobudzały organizm, a dodatkowo wspierały zdrowie i samopoczucie. Wśród nich znajdziesz: zieloną herbatę, matche, yerba matę, guaranę, kakao czy wodę z imbirem i cytryną. Dodatkowo w trosce o zdrowie zadbaj o odpowiednią dietę, bogatą w zdrowe tłuszcze, pełnowartościowe białko, błonnik pokarmowy i niezbędne witaminy i składniki mineralne. To dieta odgrywa kluczową rolę w regulacji poziomu energii.

Sięgnij po SUNoxy, SUNfresh i SUNbeauty!

Smoothie od SUNFOODS to zdrowie zamknięte w butelce! Ich skład został starannie dobrany w taki sposób aby dostarczał organizmowi bombę witaminową, a także szereg składników mineralnych oraz błonnik pokarmowy. W trosce o zdrowe do smoothie dodano składniki będące bombą antyoksydantów, które wspomagają organizm w walce z wolnymi rodnikami, wzmacniają zdrowie i chronią przed nadmiernym zmęczeniem. Codzienna dieta pełna wartościowych składników jest kluczem do regulacji poziomu energii! Do produkcji smoothie zostały wybrane składniki najwyższej jakości, dzięki czemu gotowy produkt jest w pełni zdrowy. Spróbuj SUNoxy, SUNfresh i SUNbeauty już dziś i zadbaj o swoje zdrowie razem z nim!

Autor: Dietetyk i Technolog Żywności, mgr inż. Gabriela Górka-Majnusz

Bibliografia

1. Hallmann, M., & Rembiałkowska, E. (2010). Zawartość związków biologicznie czynnych w wybranych typach kawy z produkcji ekologicznej i konwencjonalnej. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 55(3), 99-104.
2. Arct, J., Tomaszewska, K., & Pytkowska, K. (2016). Zielona herbata. Polish Journal of Cosmetology, 19(2), 110-115.
3. Żuchnik, O., Szydłowska, J., Gładysz, K., Kwiatkowski, P., Szydłowski, M., Kłos, A., … & Król, O. (2023). Consumption of green tea-potential health benefits. Journal of Education, Health and Sport, 13(1), 229-234.
4. Gambero, A., & Ribeiro, M. L. (2015). The positive effects of yerba maté (Ilex paraguariensis) in obesity. Nutrients, 7(2), 730-750.
5. Jakubczyk, K., Kochman, J., Kwiatkowska, A., Kałduńska, J., Dec, K., Kawczuga, D., & Janda, K. (2020). Antioxidant properties and nutritional composition of matcha green tea. Foods, 9(4), 483.
6. http://kntz.sggw.pl/strona/dzialalnosc/projekty_zakonczone/2012/yerba.pdf
7. Talik, T. N., Penna, E. M., Hack, B. P., Harp, A., & Millard-Stafford, M. (2024). Effects of Acute Guarana (Paullinia cupana) Ingestion on Mental Performance and Vagal Modulation Compared to a Low Dose of Caffeine. Nutrients, 16(12), 1892.
8. Torres, E. A., Pinaffi‐Langley, A. C. D. C., Figueira, M. D. S., Cordeiro, K. S., Negrão, L. D., Soares, M. J., … & de Camargo, A. C. (2022). Effects of the consumption of guarana on human health: A narrative review. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 21(1), 272-295.
9. Hack, B., Penna, E. M., Talik, T., Chandrashekhar, R., & Millard-Stafford, M. (2023). Effect of guarana (Paullinia cupana) on cognitive performance: a systematic review and meta-analysis. Nutrients, 15(2), 434.
10. Kłosowicz, J. Kakao–wszystko, co musisz wiedzieć o napoju bogów.
11. Glibowski, P., Długołęcka, A., Grdeń, A., & Toczek, K. (2017). Właściwości prozdrowotne imbiru. Bromatol Chem Toksykol, 50(2), 115-121.
12. https://nauka.uj.edu.pl/aktualnosci/-/journal_content/56_INSTANCE_Sz8leL0jYQen/74541952/154002011
13. Hebda, J. Chemia w energetykach-co zawierają napoje energetyczne oraz ich wpływ na zdrowie. In Serdeczne podziękowania dla JM Prorektor ds. Studenckich za wsparcie finansowe konferencji. (p. 11).
14. Wojciechowska-Budzisz, M. 7 powodów, dla których warto jeść imbir.
15. Zientek, Ł. Co się dzieje z naszym sercem po wypiciu napoju energetycznego?.
16. Klimek-Szczykutowicz, M., Szopa, A., & Ekiert, H. (2018). Cytryna-owoc o cennych właściwościach prozdrowotnych i kosmetycznych.
17. Kowalska, A., & Zawisza, A. (2022). „10 produktów, które dodają energii – analiza ich właściwości i wpływu na organizm.” Klinika Zdrowego Odżywiania, 9(2), 23-30.
18. Zieliński, M., & Wiśniewska, K. (2019). „Energia z natury – jak wybrać produkty, które pobudzą organizm?” Journal of Healthy Living, 13(1), 31-37.